Blader- of bladderdeeg?

Na de kerstboodschappen was het tijd voor de oudejaarsinkopen. Op ons dorpsplein staat sinds enkele dagen een oliebollenkraam en ik besloot maar eens wat van die vette rakkers te kopen. Met mijn AD duidelijk zichtbaar onder mijn arm zag ik de oliebollenkraambakker (bij Scrabble is dit 89 punten met 3x woordwaarde) plotseling nerveus worden. Ik keek kritisch naar de verschillende vakken en kon niet direct een keus maken uit de oliebollen met en zonder krenten en appelflappen of zoals dat tegenwoordig heet appelbeignets, het is vaak precies hetzelfde maar door de chiquere naam vragen ze 20% meer voor beignets. Toch raar zoiets dus maar even vlak voor de kraam met mijn smartphone het web opgegaan om dit uit te zoeken.
Het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW) maakt een duidelijk onderscheid tussen de twee: het driehoekige appelgebak van bladerdeeg uit de oven heet appelflap, en de in beslag gedoopte en gefrituurde appelschijf is een appelbeignet. In de praktijk worden beide woorden door elkaar gebruikt, en met name de beignet wordt vaak ook appelflap genoemd.
Het woord beignet namen we rond de achttiende eeuw over uit het Frans. Het is een verkleinvorm van beigne, dat ‘buil’ betekent. Aan het begin van de zestiende eeuw kreeg het gevulde gebak die naam door de typische vorm: een ‘bult’ van gefrituurde deegwaren. Het woord appelflap ontstond pas aan het begin van de twintigste eeuw, en daarmee begon ook de verwarring.
Nou dat weten we dan ook weer, de ellende is dus begin twintigste eeuw begonnen. In bovenstaande toelichting staat ook het woord bladerdeeg, voor mij een woord met heerlijke herinneringen omdat ik dit ooit bladderdeeg had genoemd omdat het zo mooi opblaast als het in de oven wordt gelegd en ik heb mijn versie er maar ingehouden zulks tot frustratie van mijn hele familie. Bladder is het Engels voor (urine)blaas dus op zich is mijn interpretatie zo gek nog niet. Nu is blaas ook blow dus als je voor de oven staat en je ziet het bladderdeeg omhoogkomen dan kijk je in feite naar een blow job van een appelflap of naar het gezeik van een beignet.
De al wat oude oliebollenkraambakker was intussen uit zijn kraam gekomen en naast mij komen staan. “Bent u van de krant” en hij wees op mijn AD. “Niet helemaal” antwoordde ik beleefd, “maar wel een soort van, ik ben namelijk Krunkel” waarbij ik in de veronderstelling was dat hij bij de vele lezers van onze website behoorde. “Dat zegt mij niets mijnheer Krunkel, maar ik hoop dat u mijn oliebollen een goede score geeft en om te proeven zal ik u er een paar meegeven en ook wat overheerlijke appelbeignets en appelflappen”. “Dat is aardig van u” zei ik en ik overhandigde hem mijn krant, “doe ze hier maar in dan blijven ze lekker warm”.
Onderweg naar huis moest ik even mijn bladder legen en begaf mij daartoe naar mijn stamkroeg. Ik legde de gevulde krant op de bar en liep meteen naar achteren en zag in mijn ooghoek dat Jopie een jonkie voor mij wilde gaan inschenken. “Doe maar een ouwe” riep ik haar toe, “het is tenslotte Oudjaar”. Nadat ik het urinoir met een straal van volgens mijn gevoel wel 4 bar had doorgespoten (anderen hadden het over gedruppel) begaf ik mij naar mijn vaste stek waar Jopie, de Neus en nog een paar vaste gasten zich tegoed deden aan mijn oudejaarsgebak. “Aardig van je, heb je ze weer zelf gebakken?”. “Jazeker” hoorde ik mijzelf zeggen “de beignets heb ik met bladerdeeg gemaakt en de flappen met bladderdeeg”. “Nou die met bladderdeeg vind ik het lekkerst” zei de Neus serieus …… net terwijl ik een slok ouwe nam.
Ik stikte er zowat in.

Happy New Year
Krunkel